Trafik Kazaları ve Tazminat Davaları
Trafik Kazaları ve Tazminat Davaları:
Ülkemizde artan nüfus ve yükselen hayat standartları sebebiyle
trafikte kullanılan araç sayısı ve kişi başına düşen araç sayısında
ciddi artışlar olmuş ve bu artış her geçen gün devam etmektedir. Ayrıca
araç sürücülerine yeterli eğitimin verilmeyişi, denetimlerdeki
aksaklıklar, yollardan kaynaklanan kusurlar ve alkol gibi birçok
sebepten ülkemizde her gün onlarca yaralamalı ve ölümlü trafik kazası
meydana gelmektedir. Meydana gelen bu kazalar sonucunda sadece
insanların canı değil aynı zamanda mali nitelikte de çok ciddi maddi
zararlar meydana gelmektedir. İşte burada, kazalar sonunda ortaya çıkan
maddi – manevi zararların tazmini konusu gündeme gelmektedir.
Birçok vatandaşımızın bu konuda yasalarca kendisine tanınan hakları
kullanmadığı gibi birçoğunun da bu haklardan haberdar olmadığını
üzülerek görmekteyiz. Bu sebeple hem konunun aydınlatılması hem de
yapılması gerekenler konusunda aşağıda bazı bilgiler verilmiştir.
a) Ölümlü Trafik Kazaları: Ölümlü trafik kazaları
ülkemizde sıklıkla yaşanmaktadır. Bu kazlardan sonra kanun koyucu vefat
eden şahsın yakınlarına bazı konularda tazminat hakkı vermiştir. Bu
tazminatları, başta destekten yoksun kalma tazminatı olmak üzere cenaze
ve defin gideri, vefat eden şahsın vefatına kadar yapılan tedavi ve
diğer masraflar, kazaya karışan aracın uğradığı hasarın maddi değeri
gibi başlıklar altında ifade edebiliriz. Bu kısımdaki zararlar maddi
zarar olarak değerlendirilir ve maddi tazminat talebine konu edilebilir.
Bu başlıkları biraz daha açacak olursak;
- Destekten Yoksun Kalma Tazminatı: Kaza sonunda
hayatını kaybeden şahsın desteğinden yoksun kalanların, akrabalık bağı
aranmaksızın yoksun kaldıkları bu desteği maddi karşılık olarak talep
edebilme hakkını ifade eder. Anne, baba, çocuk ve kardeşler gibi
müteveffa şahsın çekirdek ailesinden olanlar bu zararın tazmini talep
edebilecekleri gibi, aralarında hiçbir bağ olmadığı halde müteveffadan
sağlığında destek aldığını ispat edebilen 3. kişilerde bu tazminatı
talep edebilirler.
- Çocuk ölümlerinde destekten yoksun kalma tazminatı:
Kaza sonunda vefat eden küçük yaştaki çocuklar için de destekten yoksun
kalma tazminatı talep edilebilir. Anne ve baba çocuğun ileriki yaşlarda
kendilerine destek olacağını ileri sürerek tazminat talebinde
bulunabilirler. Vefat eden çocuğun ve desteğini alması muhtemel
şahsıların yaşları ve diğer etkenler nazara alınarak hesap edilecek
tazminat hüküm altına alınmaktadır.
- Hastane ve Tedavi Giderleri: Kaza sonucunda
hayatını kaybeden şahıs ölmeden önce tedavi görmüş ve yakınları
tarafından başkaca masraflar yapılmışsa yapılan bu masraflar da maddi
tazminat kapsamında değerlendirilerek tazmini talep edilebilecektir.
- Defin ve Cenaze Giderleri: Müteveffanın vefatı
sebebiyle yapılan masraflarda yine maddi tazminat kapsamında
değerlendirilerek talep edilebilmektedir. Bu konuda defin giderleri,
cenazenin bir yerden bir yere taşınması için gerekli zorunlu masraflar,
kefen masrafı, yemek giderleri vb. örnekler verebiliriz. Ancak
uygulamada mahkemelerce 1.000 TL ila 2.000 TL gibi maktu miktarlar hüküm
altına alınmaktadır. Ancak müteveffanın yakınları yaptıkları masrafın
daha fazla olduğunu iddia ve ispat edebiliyorsa o bedelin hüküm altına
alınması gerekir.
- Manevi Tazminat: Kaza sonrasında hayatını
kaybedenlerin yaşadıkları elem ve ıstırabın bir nebze olsun tatmini için
yasa koyucu tarafından öngörülmüş bir tazminat türüdür. Manevi tazminat
bedelinin takdirini yasa koyucu münhasıran hâkime vermiştir. Hâkim
maddi tazminata hükmederken dosyaya ibraz edilen raporlar ve diğer maddi
verilerle hareket etmek zorunda iken, manevi tazminat konusunda hâkimi
sınırlayan bir durum söz konusu değildir. Ancak bu durum hâkimin tamamen
keyfi bir şekilde karar verebileceği anlamına da gelmemektedir. Hâkim
tarafların sosyo-ekonomik durumları, kazanın ve vefatın kişiler
üzerindeki etkisi gibi olguları dikkate alarak hakkaniyete uygun bir
tazminata hükmedecektir.
b) Yaralamalı Trafik Kazaları: Yaralamalı trafik
kazalarında ise durum biraz daha farklıdır. Burada kazadan etkilenen
şahıs yaşamını sürdürdüğü için destekten yoksun kalma tazminatı yoktur.
Bu sebeple uğranılan zarardan birinci derecede etkilenen yaralı şahıs,
yaptığı tedavi giderleri, hastane de evinde yattığı sürede çalışamadığı
için mahrum kaldığı gelirlerin tazminini talep edebilir. Ayrıca kaza
sonrası maruz kaldığı süreçteki elem ve ıstırap için yine manevi
tazminat talep edebilecektir.